Η Λεμεσός είχε μια νύχτα που έμοιαζε να θυμάται κάθε αεράκι από το λιμάνι που έβλεπε. Ήταν, όπως έλεγαν συχνά, μια πόλη που ήξερε πώς να κρατάει τα μυστικά της κρυφά και το θαλασσινό της αλάτι πιο κοντά. Κάποτε είχα διαχειριστεί ένα τέτοιο μέρος, και απόψε, τόσα χρόνια αργότερα, βρέθηκα να περπατάω πίσω στον λόφο όπου η ταβέρνα Προαυλίο ήταν κολλημένη στην άκρη της παλιάς πόλης, κάτω από έναν ουρανό που έμοιαζε εν μέρει βελούδο, εν μέρει γυαλί. Ήταν ένα από τα τελευταία εστιατόρια που κατάφερα να επισκεφτώ πριν από τα τελευταία μέτρα για την πανδημία του κορονοϊού και το lockdown - μια από τις πολύτιμες, σχεδόν απαγορευμένες νύχτες που λες στον εαυτό σου ότι δεν θα ξεχάσεις ποτέ, και μετά την ξεχνάς, μέχρι να μεγαλώσεις αρκετά για να πεις στον εαυτό σου μια διαφορετική ιστορία γι' αυτήν. Η βεράντα ήταν μια πρόταση στο φως: σειρές από ζεστά φανάρια κρεμασμένα πάνω σε ελαιόδεντρα, μια χορωδία από τζιτζίκια που ακουγόταν σαν μακρινό τύμπανο, και η θάλασσα πέρα, να ρίχνει ασημένια κομφετί στα σκοτεινά νερά. Ο αέρας έφερνε το άρωμα λεμονιού και ψητού σκόρδου, ψωμιού ζεστού από τον φούρνο και μια γεύση ρίγανης που κολλούσε στις καρφίτσες των χαρτοπετσετών και στα μανίκια των φθαρμένων από το βράδυ σακακιών των θαμώνων. Η ταβέρνα Προαυλίο πάντα ένιωθε σαν ένα μυστικό που μπορούσες να ανακαλύψεις μόνο αν άφηνες τα πόδια σου να σε καθοδηγήσουν και η όρεξή σου να σε προκαλέσει να μείνεις. Ο Θίο - ο ιδιοκτήτης, με ένα γέλιο που προερχόταν από χρόνια καθυστερημένων βαρδιών και πρωινών ξυπνημάτων - ήταν εκεί στην πόρτα σαν να περίμενε να χαιρετήσει έναν χαμένο επισκέπτη και όχι έναν πρώην υπάλληλο. «Πίσω εκεί που τα αστέρια θέλουν να δειπνήσουν», είπε, σαν οι λέξεις να μπορούσαν να ευλογήσουν όλη τη νύχτα στη μνήμη. Με θυμόταν, αν και δεν είχα περάσει πίσω από πάσο κουζίνας για μήνες. τα χρόνια είχαν πλεχτεί σε μια διαφορετική ζωή για μένα, αλλά κάποια πράγματα, όπως ο ήχος ενός αγαπημένου αστείου ή το ελαφρύ τρέμουλο ενός πιστολιού εκκίνησης όταν χτυπούσε το κουδούνι πάνω από την πόρτα, δεν σε άφηναν ποτέ εντελώς. «Απλώς μια επίσκεψη», του είπα, και οι λέξεις ένιωθαν μικρές μπροστά στο μέγεθος της νύχτας. Σήκωσε τους ώμους του - ένας ηθοποιός σε μια μικροσκοπική σκηνή - και μου έκανε νόημα να καθίσω στη θέση μου, την ίδια θέση που είχα δώσει κάποτε σε έναν μάγειρα που έβρισκε θάρρος σε ένα αργά βράδυ αυτοσχεδιασμού και μια πεισματική υπερηφάνεια για μια τέλεια σάλτσα. Η σερβιτόρα που μου έφερε το μενού δεν ήταν η ίδια κοπέλα που με είχε εξυπηρετήσει πριν από χρόνια, κι όμως το χαμόγελό της έφερνε την ίδια αλμυρή-γλυκιά νοσταλγία, σαν να είχε μάθει από τους παλιούς πώς να κρατάει ένα μέρος ζεστό ακόμα και όταν ο κόσμος κρύωνε. Το μενού στο Προαύλιο είχε αυτόν τον τρόπο να σου μιλάει απαλά, σαν να ήξερε το όνομά σου και τους φόβους σου και τα αγαπημένα σου ταυτόχρονα. Διάλεξα την πιο απλή ανάμνηση στον χάρτη: ψητό χταπόδι αλειμμένο με λεμόνι, μια σαλάτα από ντοματίνια που είχε γεύση καλοκαιριών που η θάλασσα δεν θα ξεχνούσε, και ψωμί τόσο τραγανό που άκουγες τη σιωπή του να σπάει καθώς το τραβάς στα δύο. Η πρώτη μπουκιά είχε γεύση σαν ανταλλαγή μυστικών - κάτι κοφτερό και φωτεινό και ό,τι χρειαζόταν για να σου υπενθυμίσει ότι ήσουν ζωντανός και ότι υπήρχαν άλλες καρδιές στον κόσμο που άξιζε να ακούσεις. Ένα ζευγάρι σε ένα κοντινό τραπέζι - δύο άτομα που φαινόταν να έχουν επιλέξει τη νύχτα ως το δικό τους μικρό σύμπαν - χόρεψαν ένα αργό, αμήχανο τάνγκο στη λάμψη των φαναριών, το είδος του χορού που ξεκινά με ένα ντροπαλό χαμόγελο και τελειώνει με ένα φιλί που ακούγεται σαν ψίθυρος. Βρέθηκα να τους παρακολουθώ σαν τα βήματά τους να χορογραφούσαν το υπόλοιπο της νύχτας για όλους, συμπεριλαμβανομένου και εμού. Το χέρι του άντρα ακουμπούσε στην πλάτη της γυναίκας με μια αυτοπεποίθηση που είχε αποκτήσει από χρόνια που είχε μάθει πώς να ηγείται χωρίς να προσποιείται ότι γνωρίζει κάθε βήμα. Μου θύμιζαν ότι ακόμα και όταν ο κόσμος περιστασιακά ξεχνούσε να επιβραδύνει για μια ανάσα, υπήρχαν ακόμα στιγμές στις οποίες δύο άνθρωποι μπορούσαν να διδάξουν στους υπόλοιπους από εμάς πώς να στηριζόμαστε στη μουσική. Ανάμεσα στα μαθήματα, γλίστρησα στο κιγκλίδωμα της βεράντας για να σκύψω πάνω από το ασπρόμαυρο νερό και να ακούσω την παλιά πόλη να διηγείται τις ιστορίες της στον άνεμο. Τα φώτα στο λιμάνι έκαναν ό,τι κάνουν τα φώτα - τρεμόπαιζαν, τρεμόπαιζαν και μετά σταθεροποιούνταν σε μια υπομονετική λάμψη - ενώ η θάλασσα διατηρούσε τον πεισματάρη ρυθμό της, ένας μετρονόμος για τους χτύπους της καρδιάς που προσπαθούσαν να ξεπεράσουν την ανησυχία και το δίδυμο της ανησυχίας, τον φόβο. Ήταν σε εκείνο το περβάζι, με τον αλμυρό αέρα να χτενίζει τα μαλλιά μου, που ένιωσα τον πόνο του κόσμου να μετατοπίζεται, τη σχεδόν σιωπή που ακολουθεί μια δυνατή ανακοίνωση, τον τρόπο που μια πόλη προσποιείται ότι παραμένει η ίδια όταν όλα μέσα της μαθαίνουν να προσαρμόζονται σε κάτι αδύνατο να προγραμματιστεί. Αυτή η αίσθηση επικείμενης αλλαγής είδε το δικό της αστέρι να ανατέλλει με τη μορφή ενός άντρα που πλησίασε τα σκαλιά της βεράντας με μια προσεκτική ευγένεια. Φορούσε ένα απλό πουκάμισο που είχε το είδος των ζάρων που κάνει μια ζωή πολλών ωρών, και τα μάτια του έφεραν τον ήσυχο ηλεκτρισμό κάποιου που έχει ακούσει πάρα πολλές ιστορίες και έχει αποφασίσει ποιες να πει. Συστήθηκε ως συγγραφέας - κάποιος που είχε περάσει μήνες προσπαθώντας να μεταφράσει τον θόρυβο μιας πόλης σε μια πρόταση που θα μπορούσε να επιβιώσει από ένα lockdown. Ρώτησε για τη νύχτα - τη νύχτα που του είχε δώσει φωτιά για τις δικές του σελίδες και ερωτήσεις που δεν είχε τολμήσει ακόμα να απαντήσει. Μιλήσαμε για τα αστέρια, για τη θάλασσα, για τον τρόπο που ένα μέρος μπορεί να γίνει μια ανάμνηση στην οποία επιστρέφεις όταν όλα τα άλλα είναι κλειστά. «Θυμάσαι τι μαγείρευες όταν ήσουν διευθυντής εδώ;» ρώτησε, και συνειδητοποίησα ότι δεν το έκανα, όχι τόσο έντονα όσο μια συνταγή μπορεί να γίνει ένας τρόπος για να κρατάς κάποιον ασφαλή ακόμα και όταν ο κόσμος έχει μετατοπιστεί κάτω από τα πόδια σου. Γέλασα με τη δική μου λήθη και παραδέχτηκα ότι θυμόμουν μόνο ότι η κουζίνα ήταν ένας χάρτης και ένας χτύπος της καρδιάς, όχι μια συλλογή από πιάτα. Ο συγγραφέας έγνεψε καταφατικά, σαν αυτή η απάντηση να του έδινε την άδεια να ψάξει λίγο ακόμα για τη γραμμή που θα συνέδεε τη μνήμη με το παρόν. Πίσω μέσα, η νύχτα προχωρούσε με μια πεισματική λάμψη. Ο Θίο ήρθε στο τραπέζι μου με μια κανάτα νερό που έπιασε το φως και το μετέτρεψε σε ένα μικρό σιντριβάνι βροχής στην επιφάνεια του τραπεζιού. «Πρέπει να γράψεις τη νύχτα», είπε, μισοσοβαρός, μισοπροκλητικός. «Γράψε τι έκαναν τα αστέρια στα χέρια σου, τι θυμήθηκε η καρέκλα όταν σηκώθηκες να φύγεις, τι ψιθύρισε η πόρτα καθώς άνοιγε και έκλεινε». Ακουγόταν σαν ποίηση όταν το είπε, αλλά άκουσα την πρακτικότητα στη φωνή του - την επιμονή ότι η μνήμη είναι κάτι που φροντίζεις, σαν έναν κήπο που ξαναεπισκέπτεσαι τις βραδινές ώρες και βρίσκεις νέα λουλούδια να φυτρώνουν στο παλιό χώμα. Το μενού άρχισε να γέρνει προς την άνεση - το είδος των πιάτων που σε ζητούν να ηρεμήσεις και να αναπνεύσεις, να αφουγκραστείς το χωριό των ήχων που εμποδίζουν τη νύχτα να γίνει μοναχική. Και τότε ο κόσμος - ο μικρός μας κόσμος με μια βεράντα τραπεζαρίας, τη θάλασσα και ένα εστιατόριο που έμοιαζε παλαιότερο από ό,τι ήταν στην πραγματικότητα - άρχισε να αλλάζει με έναν τρόπο που μου φάνηκε αναπόφευκτος και καταστροφικός. Ένα τηλέφωνο στην κουζίνα χτύπησε με έναν τόνο που αναγνώρισα, ένα σήμα ότι τα νέα επρόκειτο να αλλάξουν το βράδυ τόσο σίγουρα όσο μια καταιγίδα αλλάζει την ακτογραμμή. Το lockdown θα ερχόταν, όχι με μια έκρηξη αλλά με ένα ήσυχο, υπομονετικό χτύπημα, και κάθε καρδιοχτύπι σε εκείνο το δωμάτιο ήξερε ότι μας άκουγε. Επιστρέψαμε στη βεράντα, και ο αέρας έγινε πιο δροσερός, πιο γεμάτος παράθυρα, σαν τα ίδια τα αστέρια να αφουγκράζονταν τον ήχο μιας καμπάνας που δεν θα χτυπούσε ποτέ ξανά με τον ίδιο τρόπο. Ο συγγραφέας και εγώ μιλούσαμε λιγότερο. Κάποιες συζητήσεις είναι γραφτό να γίνονται με την πένα και το χαρτί, όχι με ένα στόμα που μπορεί να πει λάθος λέξη όταν η νύχτα πλησιάζει. Το ζευγάρι βρήκε ξανά τη δική του ησυχία, και οι υπόλοιποι θαμώνες ήπιαν την τελευταία γουλιά του κρασιού τους σαν να ήταν μια υπόσχεση ότι το αύριο θα ερχόταν με ανακούφιση και βάρος ταυτόχρονα. Όταν τελικά έφυγα από την ταβέρνα Προαύλιο, η νύχτα είχε μάθει τι σημαίνει να είναι ένας αποχαιρετισμός χωρίς βεβαιότητα. Τα φανάρια μουρμούριζαν απαλά, ενώ η θάλασσα πίεζε τα χείλη της στην ακτή και άφηνε πίσω της μια λαμπερή παγωνιά φεγγαρόφωτου. Περπάτησα κάτω από το λόφο με μια τσέπη γεμάτη ψίχουλα ψωμιού από αναμνήσεις, κάθε ψίχουλο μια υπενθύμιση ότι κάποια βράδια είναι γραφτό να φυλάσσονται σαν μυστικό, κάποιες αναμνήσεις είναι γραφτό να γραφτούν πριν αλλάξουν από τις μέρες που ακολουθούν. Στις μέρες και τις εβδομάδες που ακολούθησαν, ο κόσμος όντως άλλαξε. Τα εστιατόρια έκλεισαν τις πόρτες τους για ένα διάστημα, και η ησυχία που απλώθηκε πάνω από τη Λεμεσό δεν ήταν η απουσία θορύβου, αλλά η παρουσία κάτι πιο υπομονετικού - μια επιμονή στην αντοχή, μια πεποίθηση ότι η ανθρώπινη δίψα για σύνδεση τελικά θα ξεπεράσει τον φόβο. Κράτησα την ανάμνηση εκείνης της γεμάτης αστέρια νύχτας σε ένα μέρος όπου θα μπορούσε να λάμπει απαλά, ένας φάρος σε ένα μέλλον που χρειαζόταν φως. Και μερικές φορές, όταν έβρισκα τον εαυτό μου να κοιτάζει μια κενή σελίδα ή έναν δρόμο της πόλης βουτηγμένο στη βροχή, άκουγα ξανά τη φωνή του Θίο: γράψε τη νύχτα. Γράψε τι έκαναν τα αστέρια στα χέρια σου, τι θυμήθηκε η καρέκλα, τι ψιθύρισε η πόρτα. Και το έκανα.

Limassol präsentierte eine Nacht, die sich an jede Brise vom Hafen zu erinnern schien, auf den sie hinausblickte. Es war, wie die Leute oft sagten, eine Stadt, die ihre Geheimnisse für sich und das Salz des Meeres noch besser zu bewahren wusste. Ich hatte einmal ein Lokal wie dieses geleitet, und heute Abend, so viele Jahre später, fand ich mich auf dem Weg zurück zu dem Hügel wieder, wo die Proavlio Taverne am Rande der Altstadt klebte, unter einem Himmel, der sich teils samtig, teils glasig anfühlte. Es war eines der letzten Restaurants, die ich vor den jüngsten Covid-Maßnahmen und dem Lockdown besuchen konnte – eine dieser kostbaren, fast verbotenen Nächte, von denen man sich sagt, dass man sie nie vergessen wird, und dann tut man es doch, bis man alt genug ist, sich eine andere Geschichte darüber einzureden. Die Terrasse war ein Satz in Licht: Lichterketten warmer Laternen, die über Olivenbäume drapiert waren, ein Chor von Zikaden, der wie eine ferne Trommel klang, und dahinter das Meer, das silbernes Konfetti auf das dunkle Wasser warf. In der Luft lag der Duft von Zitrone und geröstetem Knoblauch, von ofenwarmem Brot und einem Hauch von Oregano, der an den Serviettennadeln und Ärmeln der Nachthemden der Gäste klebte. Die Proavlio Taverne hatte sich immer wie ein Geheimnis angefühlt, das man nur entdecken konnte, wenn man sich von seinen Füßen leiten ließ und sein Appetit einen zum Bleiben reizte. Theo – der Besitzer, mit einem Lachen, das von jahrelangen Spätschichten und frühem Aufstehen herrührte – stand an der Tür, als hätte er eher auf einen längst verlorenen Gast als auf einen ehemaligen Angestellten gewartet. „Zurück, wo die Stars speisen wollen“, sagte er, als könnten diese Worte die ganze Nacht in Erinnerung rufen. Er erinnerte sich an mich, obwohl ich seit Monaten keinen Schritt mehr hinter eine Küchentür getan hatte; die Jahre hatten sich für mich zu einem anderen Leben verwoben, doch manche Dinge, wie der Klang eines beliebten Geplänkels oder das leise Zittern einer Startpistole, wenn die Glocke über der Tür bimmelte, ließen einen nie ganz los. „Nur ein Besuch“, sagte ich, und die Worte wirkten klein angesichts der Ungeheuerlichkeit des Abends. Er zuckte die Achseln – ein Schauspieler auf einer winzigen Bühne – und winkte mich zu meinem Platz, demselben Platz, den ich einst einem Koch gegeben hatte, der Mut in einem späten Abend voller Improvisation und hartnäckigen Stolz auf eine perfekte Soße fand. Die Kellnerin, die mir die Speisekarte brachte, war nicht mehr dieselbe, die mich vor Jahren bedient hatte, doch ihr Lächeln trug dieselbe salzig-süße Nostalgie, als hätte sie von den Alten gelernt, wie man einen Ort warm hält, selbst wenn die Welt kalt wurde. Die Speisekarte im Proavlio hatte diese Art, sanft zu einem zu sprechen, als kenne sie gleichzeitig deinen Namen, deine Ängste und deine Lieblingsgerichte. Ich wählte die einfachste Erinnerung auf der Karte: gegrillten Oktopus mit Zitrone, einen Salat aus Kirschtomaten, der nach unvergesslichen Sommern schmeckte, und Brot, so knusprig, dass man es beim Zerteilen leise knacken hören konnte. Der erste Bissen schmeckte wie ein Austausch von Geheimnissen – scharf und hell, gerade genug, um einen daran zu erinnern, dass man lebte und es noch andere Herzen auf der Welt gab, denen man zuhören sollte. Ein Paar an einem Nebentisch – zwei Menschen, die die Nacht als ihr eigenes kleines Universum erwählt zu haben schienen – tanzte im Schein der Laternen einen langsamen, unbeholfenen Tango, einen Tanz, der mit einem schüchternen Lächeln beginnt und mit einem Kuss endet, der wie ein Flüstern klingt. Ich ertappte mich dabei, wie ich sie beobachtete, als könnten ihre Schritte den Rest der Nacht für alle, mich eingeschlossen, choreografieren. Die Hand des Mannes ruhte auf dem Rücken der Frau, mit einem Selbstvertrauen, das er sich über Jahre hinweg erworben hatte, indem er gelernt hatte, zu führen, ohne so zu tun, als ob er jeden Schritt beherrschte. Sie erinnerten mich daran, dass es, selbst wenn die Welt gelegentlich vergaß, für eine kurze Atempause innezuhalten, immer noch Momente gab, in denen zwei Menschen uns anderen beibringen konnten, uns in die Musik hineinzuversetzen. Zwischen den Gängen schlich ich mich ans Terrassengeländer, lehnte mich über das schwarzblaue Wasser und lauschte der Altstadt, die ihre Geschichten im Wind erzählte. Die Lichter jenseits des Hafens taten, was Lichter eben tun – flackerten, flackerten und glichen sich dann zu einem geduldigen Leuchten aus –, während das Meer seinen eigensinnigen Rhythmus beibehielt, ein Metronom für die Herzschläge, die versuchten, die Sorge und ihre Zwillingsschwester, die Angst, zu überholen. Auf diesem Felsvorsprung, während die salzige Luft mein Haar kämmte, spürte ich den Schmerz der sich verändernden Welt, die beinahe Stille, die auf eine laute Durchsage folgt, so wie eine Stadt vorgibt, unverändert zu bleiben, während sich alles in ihr an etwas Unplanbares anzupassen lernt. Dieses Gefühl der bevorstehenden Veränderung sah seinen eigenen Stern aufgehen in Gestalt eines Mannes, der sich vorsichtig und behutsam den Stufen der Terrasse näherte. Er trug ein schlichtes Hemd mit den Falten, die ein langes Leben hinterlässt, und in seinen Augen lag die stille Elektrizität eines Menschen, der zu viele Geschichten gehört und sich dann entschieden hat, welche er erzählen möchte. Er stellte sich als Schriftsteller vor – jemand, der monatelang versucht hatte, den Lärm einer Stadt in einen Satz zu übersetzen, der einen Lockdown überdauern könnte. Er fragte nach der Nacht – der Nacht, die ihm Feuer für seine eigenen Bücher und Fragen gegeben hatte, die er noch nicht zu beantworten gewagt hatte. Wir sprachen über die Sterne, das Meer, darüber, wie ein Ort zu einer Erinnerung werden kann, zu der man zurückkehrt, wenn alles andere geschlossen ist. „Erinnern Sie sich, was Sie gekocht haben, als Sie hier Manager waren?“, fragte er, und mir wurde klar, dass ich es nicht wusste, nicht so lebhaft, wie ein Rezept einem Sicherheit geben kann, selbst wenn die Welt unter einem aus den Fugen geraten ist. Ich lachte über meine eigene Vergesslichkeit und gab zu, dass ich mich nur daran erinnerte, dass die Küche eine Karte und ein Herzschlag war, keine Ansammlung von Geschirr. Der Schriftsteller nickte, als erlaube ihm diese Antwort, noch etwas länger nach der Verbindung zwischen Erinnerung und Gegenwart zu suchen. Wieder drinnen, drängte sich die Nacht mit hartnäckiger Helligkeit vor. Theo kam mit einem Wasserkrug an meinen Tisch, der das Licht einfing und es in einen kleinen Regenschauer auf der Tischplatte verwandelte. „Sie sollten über die Nacht schreiben“, sagte er halb ernst, halb herausfordernd. „Schreibe, was die Sterne mit deinen Händen gemacht haben, woran sich der Stuhl erinnerte, als du aufstandest, um zu gehen, was die Tür flüsterte, als sie sich öffnete und schloss.“ Es klang wie Poesie, als er es sagte, aber ich hörte den praktischen Sinn in seiner Stimme – das Beharren darauf, dass Erinnerungen etwas sind, das man pflegt, wie ein Garten, den man in den späten Stunden wieder besucht und in dessen alter Erde neue Blumen wachsen sieht. Die Speisekarte neigte sich dem Wohlfühlen zu – der Art von Gerichten, die einen einladen, innezuhalten und zu atmen, auf die Geräusche des Dorfes zu lauschen, die die Nacht vor Einsamkeit bewahren. Und dann begann sich die Welt – unsere kleine Welt aus Speiseterrasse, Meer und einem Restaurant, das sich älter anfühlte, als es war – auf eine Weise zu verändern, die sich zugleich unvermeidlich und verheerend anfühlte. Ein Telefon in der Küche klingelte mit einem Ton, den ich erkannte, ein Zeichen dafür, dass die Nachrichten den Abend so sicher verändern würden wie ein Sturm die Küstenlinie. Der Lockdown würde kommen, nicht mit einem Knall, sondern mit einem leisen, geduldigen Klopfen, und jeder Herzschlag in diesem Raum wusste, dass er zuhörte. Wir kehrten auf die Terrasse zurück, und die Luft wurde kühler, glasiger, als lauschten die Sterne selbst auf den Klang einer Glocke, die nie wieder so läuten würde. Der Schriftsteller und ich sprachen weniger; manche Gespräche sind dazu bestimmt, mit Stift und Papier geführt zu werden, nicht mit einem Mund, der bei hereinbrechender Nacht das falsche Wort aussprechen könnte. Das Paar fand wieder zur Ruhe, und die übrigen Gäste nippten an ihrem letzten Wein, als wäre es ein Versprechen, dass der morgige Tag sowohl Erleichterung als auch Last mit sich bringen würde. Als ich die Taverne Proavlio schließlich verließ, hatte die Nacht gelernt, was es bedeutet, ein Abschied ohne Gewissheit zu sein. Die Laternen summten leise zum Abschied, während das Meer seine Lippen ans Ufer presste und einen glitzernden Frost aus Mondlicht hinterließ. Ich ging den Hügel hinunter mit einer Tasche voller Brotkrümel der Erinnerung, jeder Krümel eine Erinnerung daran, dass manche Abende wie ein Geheimnis bewahrt werden sollten, manche Erinnerungen niedergeschrieben werden sollten, bevor sie von den folgenden Tagen verändert werden. In den folgenden Tagen und Wochen veränderte sich die Welt tatsächlich. Restaurants schlossen vorübergehend ihre Türen, und die Stille, die sich über Limassol legte, war nicht die Abwesenheit von Lärm, sondern die Anwesenheit von etwas Geduldigerem – ein Beharren auf Ausdauer, der Glaube, dass der menschliche Hunger nach Verbundenheit irgendwann die Angst übertreffen würde. Ich bewahrte die Erinnerung an diese sternenklare Nacht an einem Ort auf, wo sie sanft leuchten konnte, ein Leuchtfeuer in eine Zukunft, die Licht brauchte. Und manchmal, wenn ich auf ein leeres Blatt oder eine regennasse Straße starrte, hörte ich wieder Theos Stimme: Schreibe die Nacht. Schreibe, was die Sterne mit deinen Händen machten, woran sich der Stuhl erinnerte, was die Tür flüsterte. Und das tat ich.